Charing Cross Bridge, London door André Derain uit 1906
Fauvisme
Periode: 1905 tot 1910
Fauvisme is een kunststroming die aan het begin van de 20e eeuw ontstond en wordt gekenmerkt door het gebruik van felle, niet-natuurlijke kleuren en een eenvoudige, vaak schematische weergave van vormen.
Fauvisme ontwikkelde zich als een reactie op de eerdere kunststromingen zoals het impressionisme en het post-impressionisme. De fauvisten waren vooral beïnvloed door het gebruik van kleur door post-impressionisten zoals Vincent van Gogh en Paul Gauguin, maar zij gingen een stap verder door kleuren te gebruiken die vaak los stonden van de werkelijkheid. De beweging vond voornamelijk plaats in Frankrijk, met name in Parijs, dat destijds een belangrijk centrum van de kunstwereld was.
De ontwikkeling
Het fauvisme, een avant-gardistische kunststroming aan het begin van de 20e eeuw, kreeg zijn naam van de Franse kunstcriticus Louis Vauxcelles. Tijdens de Salon d'Automne van 1905, waar Henri Matisse en zijn vrienden hun werken tentoonstelden, merkte Vauxcelles spottend op dat hun gebruik van felle, ongebruikte kleuren leek op een "orgie van pure tonen" en noemde de zaal waar ze exposeerden de "Cage aux fauves" (kooi van wilde dieren). Dit leidde ertoe dat de beweging bekend werd als het fauvisme, en de kunstenaars als "fauvisten."
De fauvisten, waaronder Matisse, André Derain, Maurice de Vlaminck, en later Georges Braque en Kees van Dongen, streefden ernaar hun artistieke vrijheid te tonen door het gebruik van intense, onvermengde kleuren. Ze werden sterk beïnvloed door de felle kleuren en expressieve kracht van Vincent van Gogh, wiens werk in 1901 werd tentoongesteld in Parijs en een blijvende invloed had op de groep.
Hoewel het fauvisme een korte levensduur had, met zijn hoogtepunt tussen 1905 en 1907, bleef Matisse de beweging het langst trouw. Het fauvisme was geen coherente groep, maar een losse verzameling van kunstenaars die een gemeenschappelijke interesse deelden in het schilderen van vlakke patronen en expressieve kleuren. Groepen zoals de Atelier Gustave Moreau en de Académie Carrière waren belangrijk in de ontwikkeling van de beweging.
In latere jaren vond de invloed van het fauvisme zijn weg naar andere stromingen, zoals de Cobra-beweging in 1948, die het expressieve en kleurrijke erfgoed van het fauvisme verder ontwikkelde en een nieuwe impuls gaf aan de moderne kunst in Nederland, België en Denemarken.
Kenmerken van het Post-Impressionisme
Intens kleurgebruik
De fauvisten gebruikten zuivere, verzadigde kleuren die rechtstreeks uit de tube leken te komen, zonder menging. Deze kleuren werden vaak op een niet-natuurlijke manier toegepast om emotie en expressie te versterken, eerder dan om de werkelijkheid natuurgetrouw weer te geven.
Expressie en emotie
In het fauvisme stonden expressie en persoonlijke emotie centraal. De kunstenaars gebruikten kleur en vorm om hun innerlijke gevoelens en reacties op de wereld om hen heen uit te drukken, in plaats van een realistische weergave te geven.
Een video met uitleg over het werk van Matisse De dans
Losse penseelstreken
De schilderstijl van de fauvisten was vaak dynamisch en energiek, met losse, brede penseelstreken die de directe betrokkenheid van de kunstenaar benadrukten.
Eenvoudige vormen en lijnen
Fauvistisch werk wordt gekenmerkt door vereenvoudigde vormen en schematische, vaak grove lijnen. De composities zijn vaak plat en missen de dieptewerking die in eerdere stromingen gebruikelijk was.
L'Estaque door Georges Braque uit 1906
Afbeelding van commons.wikimedia.com door A.dechamp
Belangrijke kunstenaars en hun werk
Henri Matisse:
Matisse wordt vaak beschouwd als de leidende figuur van het fauvisme. Zijn werk "De dans" (1910) is een iconische voorbeeld van de fauvistische stijl, met levendige kleuren en vereenvoudigde vormen.
André Derain:
Derain was een van de pioniers van het fauvisme en werkte nauw samen met Matisse. Zijn schilderijen zoals "Charing Cross Bridge, London" (1906) tonen felle kleuren en een gedurfde benadering van licht en schaduw.
Maurice de Vlaminck:
De Vlaminck staat bekend om zijn gebruik van intense, pure kleuren en krachtige penseelstreken. Zijn werk "De Seine bij Chatou" (1906) is een goed voorbeeld van zijn fauvistische stijl, waarin hij het landschap opnieuw vormgaf met gedurfde kleurkeuzes.
Georges Braque:
Hoewel Braque later bekend werd als een van de grondleggers van het kubisme, begon hij zijn carrière als fauvist. Zijn schilderijen uit deze periode, zoals "L'Estaque" (1906), vertonen de karakteristieke fauvistische kleuren en vereenvoudigde vormen.