De derde mei in Madrid (De executies) door Francisco Goya uit 1814
Romantiek
Periode: eind 18de eeuw tot 1848
De Romantiek is een kunststroming die tegen de vroege 19e eeuw opkwam. In de schilderkunst van de Romantiek ligt de nadruk op emotie, individualiteit, en de verbeelding, in plaats van op de rede en klassieke vormen die in de voorgaande kunstperiodes dominant waren.
Het was een tijd waarin kunstenaars hun diepste gevoelens en ideeën over de wereld konden verkennen en uitdrukken, wat leidde tot enkele van de meest memorabele en invloedrijke werken in de kunstgeschiedenis.
Deze stroming ontwikkelde zich in verschillende Europese landen op een geheel eigen wijze waardoor een breed scala aan uitdrukkingsvormen ontstond.
Toch zijn er enkele gemeenschappelijke thema's en kenmerken die de stroming definieert.
De verschillende regionale Romantische stijlen
Romantiek in Duitsland
In Duitsland werden romantische schilders sterk beïnvloed door het protestantse geloof. Ze waren erg geïnteresseerd in religieuze en spirituele onderwerpen. Hun schilderijen laten vaak zien dat ze diep nadachten over het leven en de natuur. Ze probeerden in hun werk de verbinding tussen de mens en iets groters of goddelijks te verkennen.
Romantiek in Frankrijk
In Frankrijk was de Romantiek veelal expressiever en dynamischer. Kunstenaars gebruikten levendige kleuren, sterke contrasten en dramatische composities om krachtige emoties en heroïsche verhalen uit te beelden. De Franse Romantiek werd ook sterk beïnvloed door de politieke onrust van die tijd, zoals de Franse Revolutie en de napoleontische oorlogen.
Romantiek in Engeland
In Engeland draaide de Romantiek vooral om landschapsschilderijen. Soms werden krachtige natuurscènes geportretteerd, zoals woeste zeeën en stormen, die zowel mooi als angstaanjagend waren, en soms zag je mooie schilderijen van het vredige leven op het platteland die alle rust uitstraalden.
Romantiek in Spanje
De Romantiek in Spanje had een meer sombere en duistere ondertoon, waar de gruwelen van oorlog en de donkere kanten van de menselijke natuur werden getoond.
Kenmerken van de Romantiek
Expressie van emoties
Romantische schilders probeerden diepe emoties, zoals liefde, angst, verdriet, en ontzag, uit te drukken. De menselijke ervaring werd vaak dramatisch en intens afgebeeld.
Natuur als thema
De natuur werd gezien als een krachtig en soms angstaanjagend element. Landschappen waren vaak wild en ongetemd, en de natuur werd afgeschilderd als iets dat zowel prachtig als bedreigend kon zijn. Schilders zoals Caspar David Friedrich brachten dit tot uiting door figuren te schilderen die zich klein voelden in de aanwezigheid van uitgestrekte, sublieme landschappen.
De wandelaar boven de nevelen door Caspar David Friedrich uit 1818
Historische en exotische thema's
Er was een fascinatie voor het verleden, vooral voor de middeleeuwen, en voor exotische, verre oorden. Dit leidde tot schilderijen die vol waren van mysterie, avontuur, en verhalen over heroïsche figuren.
Individualiteit en subjectiviteit
Romantische kunstenaars waardeerden persoonlijke visie en subjectiviteit. Ze probeerden vaak hun innerlijke wereld en gevoelens over te brengen door middel van hun schilderijen.
Symboliek en mystiek
De Romantiek was doordrongen van symboliek. Objecten, figuren, en landschappen hadden vaak een dieperliggende betekenis en waren doordrenkt met mystieke elementen.
Rain, Steam and Speed of The Great Western Railway door J.M.W. Turner uit 1844
Belangrijke kunstenaars en hun werk
Caspar David Friedrich:
Een van de meest invloedrijke romantische schilders. Zijn werken, zoals De Wandelaar boven de Nevelen (1818), tonen vaak eenzaamheid en de nietigheid van de mens in vergelijking met de grootsheid van de natuur.
J.M.W. Turner:
Een Britse schilder die bekend stond om zijn atmosferische landschappen en zeegezichten. Hij gebruikte licht en kleur op een ongekende manier, bijvoorbeeld in werken zoals The Fighting Temeraire (1839) en Rain, Steam and Speed (1844).
Eugène Delacroix:
Een Franse schilder, beroemd om zijn dramatische en dynamische composities. Zijn schilderij De Vrijheid leidt het Volk (1830) is een iconisch voorbeeld van de Romantiek in zijn politieke en emotionele intensiteit.
Francisco Goya:
Hoewel Goya vaak wordt gezien als een overgangsfiguur tussen de Romantiek en eerdere kunststromingen, zijn werken zoals De Derde Mei 1808 (1814) beladen met de emotionele kracht en de donkere thema's die kenmerkend zijn voor de Romantiek.