Het liefdeslied uit 1717 door Jean-Antoine Watteau
Rococo
Periode: begin 1700 tot 1775
De Rococo schilderkunst ontwikkelde zich in de vroege 18e eeuw en duurde tot ongeveer 1775. Het wordt gezien als een elegante en sierlijke stijl die een reactie was op de monumentale en dramatische Barok. Rococo is nauw verbonden met de aristocratische cultuur van Frankrijk en verspreidde zich vervolgens naar andere delen van Europa. Het woord "Rococo" komt van "rocaille", wat schelp betekent, en verwijst naar de speelse en decoratieve elementen van de stijl.
Het verloor zijn populariteit na de Franse Revolutie toen het frivole karakter van de stijl werd gezien als symbool van de decadentie van de adel. De Rococo maakte plaats voor de neoklassieke stijl, die serieuzer en strakker was.
Verschillende regionale Barokstijlen
Rococo in Frankrijk
Het epicentrum van de Rococo schilderkunst was Frankrijk, waar de stijl zich ontwikkelde in de salons en paleizen van de aristocratie. De Franse Rococo werd gekenmerkt door zijn speelsheid, luxe en focus op het genot van het leven.
Rococo in Duitsland en Oostenrijk
In Duitsland en Oostenrijk ontwikkelde zich ook een rijke Rococo traditie, vaak gecombineerd met de architectuur van kerken en paleizen. Schilders zoals Johann Baptist Zimmermann creëerden decoratieve plafondschilderingen vol licht en vreugde.
Rococo in Italië
Italiaanse Rococo schilders zoals Giovanni Battista Tiepolo introduceerden de stijl in decoratieve fresco's en schilderijen, vooral in Venetiaanse paleizen. Hun werk bevatte vaak dramatische en theatrale composities, maar met de lichte en elegante toon van de Rococo.
Kenmerken van Rococo
Lichte en Speelse Thema's
In tegenstelling tot de religieuze en dramatische thema's van de Barok, richtte de Rococo schilderkunst zich op lichtere, alledaagse onderwerpen. Veel Rococo schilderijen tonen idyllische scènes van het aristocratische leven, zoals feesten, flirts, dansen, en andere liefdesverhalen.
Mythologische en pastorale thema's waren ook populair, maar vaak afgebeeld op een speelse, romantische manier, zonder de ernstige en heroïsche benadering van eerdere periodes.
Decoratieve en Luchtige Composities
Rococo schilderijen hebben vaak een licht, luchtig gevoel, met delicate composities en een gevoel van beweging. De scènes zijn meestal asymmetrisch, met vloeiende lijnen en zachte, afgeronde vormen.
De composities zijn rijkelijk versierd, met een overvloed aan details, bloemen, schelpenmotieven en andere decoratieve elementen die een gevoel van elegantie en luxe uitstralen.
De Schommel van Jean-Honoré Fragonard uit 1767-1768
Pasteltinten en Zachte Kleuren
Rococo schilders maakten veel gebruik van zachte, pastelkleurige paletten, zoals lichte roze, blauw, crème en goud. Deze kleuren gaven de schilderijen een dromerig, etherisch karakter.
De lichte, delicate kleuren droegen bij aan de frivole en vrolijke sfeer van de werken, in tegenstelling tot het donkere en intense kleurgebruik van de Barok.
Intimiteit en Sensualiteit
De Rococo schilderkunst staat bekend om zijn intieme en vaak sensuele benadering van het menselijke lichaam. Veel werken bevatten elegante, zwierige figuren in informele, ontspannen poses.
De schilderijen zijn vaak suggestief, met een focus op liefde en verleiding, maar zonder de directe erotiek. Ze weerspiegelen het leven aan de Franse hoven, waar plezier en genot werden verheerlijkt.
Licht en Atmosfeer
Licht werd in de Rococo schilderkunst vaak diffuus en zacht afgebeeld, wat bijdroeg aan het etherische en romantische karakter van de schilderijen. Dit subtiele gebruik van licht creëerde een gevoel van warmte en intimiteit.
In tegenstelling tot de scherpe licht-donker contrasten van de Barok, speelt het licht in Rococo schilderijen een zachtere rol, en benadrukt het vooral de delicate kleuren en texturen.
De triomf van Venus door François Boucher uit 1740
Belangrijke kunstenaars en hun werk
Jean-Antoine Watteau (1684-1721):
Watteau wordt beschouwd als de grondlegger van de Rococo schilderkunst. Hij staat vooral bekend om zijn schilderijen die elegante buitenfeestjes afbeelden. Bekende werken van hem zijn 'Savoyarde met marmot' (ca. 1709), 'De Italiaanse komedie' (1718), 'Jachtgezelschap' (1720) en 'Toneelspelers van de Comédie Française' (1712). Zijn schilderijen combineren dromerige landschappen met figuren die genieten van liefde en muziek in een idyllische sfeer.
François Boucher (1703-1770):
Boucher was een van de bekendste en meest productieve Rococo schilders. Hij schilderde mythologische en pastorale scènes vol sensualiteit en frivoliteit, zoals De triomf van Venus. Zijn schilderijen zijn rijk aan decoratieve details en uitgesproken romantisch, met een focus op schoonheid en genot.
Jean-Honoré Fragonard (1732-1806):
Fragonard staat bekend om zijn levendige en soms ondeugende schilderijen, zoals het beroemde De Schommel. Zijn werken zijn vol levensvreugde en laten vaak verliefde stelletjes zien in idyllische, weelderige omgevingen. Fragonard's schilderijen weerspiegelen de frivoliteit en het plezier van de aristocratische levensstijl.
Elisabeth Vigée Le Brun (1755-1842):
Een van de beroemdste vrouwelijke schilders van de Rococo, Vigée Le Brun, was vooral bekend om haar portretten van de aristocratie, waaronder Marie-Antoinette. Haar portretten zijn elegant en verfijnd, met zachte kleuren en een charmante, intieme sfeer die typerend is voor de Rococo.