Suprematisme door Kazimir Malevitsj uit 1915
Suprematisme
Periode: 1915 -1930
Suprematisme is een kunststroming die in de vroege 20e eeuw in Rusland ontstond en zich vooral richtte op abstracte, geometrische vormen. Het werd opgericht door Kazimir Malevitsj, die het als een revolutie in de kunst beschouwde, weg van de representatieve weergave van de werkelijkheid en volledig gericht op pure abstractie.
Het suprematisme legt de nadruk op eenvoudige, geometrische vormen zoals vierkanten, cirkels, en lijnen. Het gaat om abstractie en het minimaliseren van kunst tot haar meest elementaire onderdelen, zonder poging om iets uit de werkelijkheid weer te geven. De naam 'suprematisme' verwijst naar de 'suprematie van pure artistieke gevoeligheid', waarbij kleur en vorm de belangrijkste middelen zijn voor expressie.
Het ontstaan
Het suprematisme ontstond in een tijd van maatschappelijke en culturele veranderingen in Rusland. De opkomst van de Russische avant-garde en het futurisme beïnvloedde deze stroming. Malevitsj introduceerde het suprematisme met zijn beroemde schilderij, de "Zwarte Vierkant" in 1915, dat deel uitmaakte van de "Laatste Futuristische Tentoonstelling" in Sint-Petersburg. Het idee achter suprematisme was om kunst te bevrijden van de objectieve wereld en volledig abstracte vormen te gebruiken om de "suprematie van zuivere artistieke gevoeligheid" te bereiken.
Malevitsj zelf beschreef suprematisme als een kunst van puur gevoel, niet verbonden met enig object of idee uit de fysieke wereld. Hij streefde naar een kunstvorm die onafhankelijk was van de bekende werkelijkheid, zonder verwijzing naar natuurlijke vormen of objecten.
Kenmerken van het Suprematisme
Geometrische abstractie
De kunstwerken bestaan voornamelijk uit eenvoudige geometrische vormen zoals vierkanten, cirkels, en kruisen.
Eenvoud
De werken hebben een minimaal kleurgebruik en vormen vaak een eenvoudige compositie.
Geen referentie naar de werkelijkheid
Suprematisme is compleet abstract, zonder verwijzingen naar natuurlijke of herkenbare objecten.
Kleurgebruik
Hoewel het vroegste suprematisme zich beperkte tot zwart-wit (zoals te zien in Malevitsj' "Zwarte Vierkant"), introduceerde Malevitsj later ook primaire kleuren zoals rood, geel, blauw en groen.
Suprematistische Compositie door Olga Rozanova uit 1916
Zwarte Vierkant door Kazimir Malevitsj uit 1915
Suprematische compositie door Ivan Kliun uit 1917
Belangrijke kunstenaars en hun werk
Kazimir Malevitsj:
Malevitsj begon zijn carrière met werken in het symbolisme en kubisme, maar richtte zich uiteindelijk op pure abstractie. Zijn werken verkenden de basisvormen van geometrische abstractie. Malevitsj was geïnteresseerd in de conceptuele onderbouwing van kunst en wilde kunst losmaken van elke vorm van naturalisme of sociaal-politieke inhoud.
Belangrijkste werken:
Zwarte Vierkant (1915): Dit is wellicht het meest iconische werk van het suprematisme. Het vierkant in dit werk is volledig zwart en hangt vaak tegen een witte achtergrond, symbool voor de afwijzing van traditionele kunst.
Witte Vierkant op Wit (1918): Hier verkent Malevitsj het concept van "niets", met een witte vierkant tegen een witte achtergrond, wat de pure abstractie nog verder doorvoert.
El Lissitzky :
Lissitzky, sterk beïnvloed door Malevitsj, breidde de suprematistische ideeën uit en combineerde ze met architectonische en grafische ontwerpen. Zijn werken waren vaak constructivistisch van aard en hij speelde met ruimtelijke illusies en driedimensionaliteit.
Belangrijkste werken:
Proun (1919-1921): Deze serie werken, een afkorting voor "Project voor de bevestiging van het nieuwe", is een mix van suprematisme en constructivisme. De werken bestaan uit geometrische composities die suggereren dat ze driedimensionale objecten zijn, hoewel ze op het platte vlak worden weergegeven.
Ivan Kliun:
Kliun werkte nauw samen met Malevitsj en nam deel aan de ontwikkeling van het suprematisme. Zijn stijl varieerde van kubofuturisme tot suprematisme, en later richtte hij zich ook op constructivisme. Zijn werken zijn net zo abstract als die van Malevitsj, met geometrische vormen en een beperkt kleurgebruik.
Belangrijkste werken:
Suprematische composities: Kliun's werken uit de jaren 1910 en 1920 zijn een bijdrage aan het suprematisme. Ze zijn minder bekend, maar hebben dezelfde abstracte en geometrische vormen als die van zijn tijdgenoten.
Olga Rozanova:
Rozanova was een vrouwelijke pionier binnen het suprematisme en speelde een rol in het doorvoeren van abstractie. Haar werk toont een grotere dynamiek en speelsheid met kleur dan de rigide geometrische werken van Malevitsj.
Belangrijkste werken:
Suprematistische Compositie (1916): Een van haar belangrijkste abstracte werken, waarin ze de vormen vrijer gebruikt en een dynamischere compositie creëert dan veel van haar mannelijke collega's.